เอกลักษณ์และอัตลักษณ์ของชาวไทยมุสลิมในแถบจังหวัด ชายแดนภาคใต้ของไทย(ดีเกร์ฮูลู)

ดีเกร์ฮูลู เป็นการขับร้องของชาวไทย ภาคใต้ใน ๓ จังหวัด ได้แก่ นราธิวาส ปัตตานี และยะลา คำว่า ดีเกร์ เป็นศัพท์ ภาษาเปอร์เซีย มีความหมาย ๒ ประการ คือ ประการแรก หมายถึง เพลงสวด สรรเสริญพระเจ้า ประการที่ ๒ หมายถึง กลอนเพลงโต้ตอบ นิยมเล่นกันเป็นกลุ่ม หรือเป็นคณะ ส่วนคำว่า “ฮูลู” หมายถึง บริเวณต้นลำน้ำหรือหมู่บ้านในชนบท ในที่นี้อาจหมายถึงบริเวณต้นกำเนิด แม่น้ำปัตตานีที่มาจากคำเรียกภาษา ชาวบ้านว่า “ทิศฮูลู”)

ผู้เล่นดีเกร์ฮูลูส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย ประกอบด้วยนักร้อง นำหรือ แม่เพลง ๑–๒ คน ลูกคู่ ๑๐–๑๕ คน นักดนตรี ๕– ๖ คน แต่งกายด้วยชุดพื้นเมืองมุสลิม ลูกคู่และ นักดนตรีแต่งกายเหมือนกัน ส่วนแม่เพลงและนักร้อง แต่งกายแตกต่างจากลูกคู่และนักดนตรี เครื่องดนตรีที่ใช้ ประกอบการแสดง มี ฆ้อง ๑ วง (โหม่งใหญ่) รำมะนา อย่างน้อย ๒ ใบ ลูกแซ็ก ๑-๒ คู่ ต่อมามีการเพิ่มเติมกรับ ฉาบ โหม่งคู่ (ฆ้องคู่) เข้าไปด้วย

ดีเกร์ฮูลูเริ่มต้นแสดงด้วยการโหมโรง มีการขับบท กาโร๊ะ เพื่อเป็นการไหว้ครูและทักทายเจ้าภาพรวมถึงผู้ชม จากนั้นนักร้องจึงร้องบอกจุดประสงค์ของงานที่มาเล่นเพลง ด้วยเพลงร้องจังหวะต่างๆ สลับกับการขับบทโต้ตอบกัน ในเรื่องเหตุการณ์บ้านเมือง และจบด้วยการขับกลอนลา เรียกว่า “วาบูแล” และโหมโรงลา ดีเกร์ฮูลูไม่นิยมแสดง เป็นเรื่องราว ความสนุกสนานอยู่ที่การขับบทโต้ตอบซึ่งขึ้นกับ ปฏิภาณไหวพริบของแม่เพลง

บทบาทของการแสดงดีเกร์ฮูลู นอกจากจะทำหน้าที่ เป็นสื่อให้ความบันเทิงแก่สังคมแล้ว ขนบในการแสดง และการใช้ภาษามลายูในการแสดงยังสะท้อนให้เห็นถึง เอกลักษณ์และอัตลักษณ์ของชาวไทยมุสลิมในแถบจังหวัด ชายแดนภาคใต้ของไทย